ท้ายที่สุดแล้วตลาดน้ำมันจะอยู่ข้าง รมว.พลังงานคนใหม่ของซาอุฯ หรือไม่?

หากนายอาลี อัล นายมี อดีตรัฐมนตรีกระทรวงพลังงานในตำนานของซาอุดีอาราเบีย ผู้ดำรงตำแหน่งยาวนานถึง 20 ปีจะโทรศัพท์หานายคาลิด อัล ฟาลีห์ ผู้เข้ามาดำรงตำแหน่งแทนในปี 2016 เขาคงอยากพูดกับนายคาลิดว่า

“โชคร้ายหน่อยนะ คุณก็พยายามดีที่สุดแล้ว แต่ตลาดดันไม่เข้าข้างคุณเท่าไหร่”

นายฟาลีห์ต้องพ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงพลังงานไปอย่างกะทันหันเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา หลังจากที่เข้ารับตำแหน่งนี้มาเพียงสามปีเศษเท่านั้น ด้วยสาเหตุเดียวกันกับที่ทำให้นายนายมีต้องพ้นจากตำแหน่งไป นั่นก็คือการไม่สามารถทำให้ราคาน้ำมันดิบ ซึ่งถือเป็นแหล่งเงินทุนสำคัญของซาอุดีอาราเบียสูงขึ้นได้ ไม่ว่าจะมีการพยายามปรับโครงสร้างอยู่หลายครั้งหลายคราก็ตาม

แม้ว่านายนายมี ผู้ที่มีอายุย่างเข้า 84 ปีกับนายฟาลีห์ซึ่งอายุยังไม่ถึง 60 จะมีอายุต่างกันหลายปีแต่กลับต้องมาประสบชะตากรรมในสายงานแบบเดียวกัน

ทั้งสองคนได้รับการศึกษาจากมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงในสหรัฐฯ โดยนายนายมีเข้าศึกษาที่มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด โคลัมเบีย และฮาร์วาร์ด ส่วนนายฟาลีห์เข้าศึกษาที่มหาวิทยาลัยการเกษตรและเครื่องยนต์แห่งเท็กซัส ทั้งสองคนเริ่มต้นทำงานกับบริษัทน้ำมันอรามโกของซาอุดีอาราเบีย (จริงๆ แล้วนายนายมีเริ่มงานในปี 1947 ในตำแหน่ง “พนักงานดูแลออฟฟิศ” ในขณะที่อายุเพียง 12 ปี) หลังจากนั้นก็เติบโตขึ้นมาเรื่อยๆ จนสามารถมาบริหารบริษัทอุตสาหกรรมน้ำมันระดับโลกแห่งนี้ได้ในที่สุด

ทั้งสองคนค่อนข้างมีบุคลิกในการทำงานที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

นายนายมีจะเป็นผู้ที่ตัดสินใจทำสิ่งใดด้วยจุดยืนหนักแน่นของตนเอง ดังจะเห็นได้จากการตัดสินใจที่จะพยายามคงรักษาระดับการผลิตน้ำมันของซาอุดีอาราเบียไว้แม้ว่าระดับราคาจะลดต่ำลงก็ตาม ทั้งนี้เพื่อกำจัดศัตรูอย่างผู้ผลิตน้ำมันในอเมริกาซึ่งสามารถผลิตน้ำมันจากชั้นหินดินดานได้มากแต่ได้กำไรน้อยให้พ้นทางไปให้ได้

นายฟาลีห์ก็มีผลงานที่ได้ทำไปแล้ว ...

นายฟาลีห์ ผู้ที่มักจะปฏิเสธใครไม่เป็น ถือเป็นคู่แข่งในเชิงการตลาดกับเจ้าชายโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน มกุฎราชกุมารแห่งซาอุดีอาระเบียผู้ทรงอิทธิพล หรือเรียกโดยย่อว่า MbS ซึ่งได้รับการขนานพระนามว่าเป็น “อำนาจที่แท้จริง” เบื้องหลังราชบัลลังก์ของสมเด็จพระราชาธิบดีซัลมาน

หลายฝ่ายยังคงแปลกใจว่าทั้งที่นายฟาลีห์ก็เป็นผู้ที่มีความจงรักภักดีกับ MbS แต่ในช่วงเช้าของวันที่ 8 กันยายนก็มีพระราชกฤษฎีกาจากสมเด็จพระราชาธิบดีซัลมานปลดเขาออกจากตำแหน่งจนได้ บางคนก็บอกว่าเริ่มเห็นวี่แววมาก่อนหน้านี้แล้ว โดยเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ตำแหน่งผู้บริหารของบริษัทอรามโกของนายฟาลีห์ก็มีผู้มารับหน้าที่แทน ซึ่งตำแหน่งนี้เคยเป็นอีกตำแหน่งหนึ่งที่เขาเคยต้องทำไปด้วยในขณะที่เป็นรัฐมนตรี กษัตริย์แห่งซาอุดีอาราเบียทรงมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งเจ้าชายอับดุลลาซิส บิน ซัลมาน มกุฎราชกุมารซึ่งเป็นพระโอรสอีกพระองค์หนึ่งและเป็นพี่ชายของ MbS ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงพลังงานคนใหม่

เหตุผลที่น่าจะเป็นไปได้มากที่สุดที่นายฟาลีห์ต้องถูกปลดจากตำแหน่งในครั้งนี้ก็น่าจะเป็นเหตุผลที่ว่า ตราบใดที่เขายังทำหน้าที่นี้อยู่ เขาก็จะพยายามทำทุกวิถีทางที่จะพยายามให้ตลาดหันมาเข้าข้างซาอุดีอาราเบียและกลุ่มโอเปกที่ซาอุดีอาราเบียเป็นผู้นำอยู่ให้ได้

ซึ่งในบางครั้งเขาก็ทำได้ แต่บางครั้งก็ทำไม่สำเร็จเนื่องจากตลาดมีความผันผวนที่มากขึ้น ประกอบกับความยากที่ไม่มีนายนายมีมาเป็นที่ปรึกษา

ในช่วงที่เขาเข้ามารับตำแหน่ง นายฟาลีห์ได้เปลี่ยนนโยบายเดิมจากที่เคยอนุญาตให้มีการผลิตน้ำมันได้ตามใจชอบ โดยให้มีการจัดทำข้อตกลงปรับลดปริมาณการผลิตระหว่างกลุ่มโอเปกกับประเทศพันธมิตรซึ่งนำโดยรัสเซียถึงสองครั้งด้วยกัน โดยในครั้งแรกผ่านพ้นไปแล้ว และครั้งที่สองซึ่งตกลงกันไว้ในเดือนธันวาคมว่าจะปรับลดการผลิตน้ำมันลง 1.2 ล้านบาร์เรลต่อวันจนกว่าตลาดจะเริ่มกลับมามีความสมดุลอีกครั้ง ซึ่งยังมีผลอยู่จนถึงทุกวันนี้

… แต่ยังทำได้ไม่ดีพอ

ผลงานของนายฟาลีห์ยังไม่เป็นที่น่าพอใจเมื่อพิจารณาในเชิงของปริมาณตัวเลข ในช่วงที่นายฟาลีห์เข้ามารับตำแหน่งในเดือนมีนาคม 2016 ราคาน้ำมันดิบเบรนท์ ซึ่งใช้เป็นมาตรฐานราคาน้ำมันได้ปรับจากระดับต่ำกว่า $50 ต่อบาร์เรลขึ้นมาสูงกว่า $62 ในสัปดาห์นี้ ซึ่งแม้ว่าจะปรับขึ้นมาเกือบ 25% ในช่วงสามปีเศษแล้วก็ตาม แต่ก็ยังต่ำกว่าระดับ $80 ต่อบาร์เรลซึ่งเป็นระดับที่ซาอุดีอาราเบียต้องการ

กราฟราคาสัญญาซื้อขายล่วงหน้าน้ำมันดิบเบรนท์เป็นรายสัปดาห์

นายจอห์น คิลดัฟฟ์ ผู้ร่วมก่อตั้งกองทุนจัดการความเสี่ยงด้านพลังงาน Again Capital กรุงนิวยอร์คได้สรุปสถานการณ์ของนายฟาลีเปรียบเทียบกับเรื่องของกีฬาไว้ว่า

“มันก็เหมือนกับการเล่นเบสบอล เรารู้อยู่แล้วว่าทีมไหนที่เล่นแพ้ทุกเกมตลอดทั้งปี ทีมนั้นก็จะถือว่าเป็นทีมที่แย่ แต่กลับกลายเป็นผู้จัดการทีมที่ต้องถูกไล่ออก เพราะคุณไม่สามารถไล่ลูกทีมทั้งหมดออกได้”

สิ่งที่นายฟาลีห์เคยทำไว้เพื่อรักษาสมดุลของตลาดที่ผ่านมาถือเป็นความดีความชอบของมกุฏราชกุมารอับดุลลาซิสเนื่องจากพระองค์ได้ช่วยเจรจาในเรื่องข้อตกลงระหว่างกลุ่มโอเปกกับประเทศพันธมิตร รวมถึงรัสเซีย หรือที่เรียกว่า OPEC+ เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา นักลงทุนยังทราบด้วยว่าพระองค์ได้เข้ามาทำหน้าที่เป็นรัฐมนตรีช่วยกระทรวงพลังงานมาตั้งแต่ปี 1995

รัฐมนตรีกระทรวงพลังงานคนใหม่ที่ตลาดเรียกว่า AbS ผู้มีบุคลิกลึกลับซับซ้อนเช่นเดียวกันกับน้องชายได้แถลงออกมาว่าหลักการของซาอุดีอาราเบียจะไม่เปลี่ยนแปลงและข้อตกลงที่ทำไว้กับกลุ่มโอเปกและประเทศพันธมิตรจะยังดำเนินต่อไป

เสียงสนับสนุน AbS ที่เริ่มมีมากขึ้น

กระแสการสนับสนุนเริ่มแสดงออกมาให้เห็นเมื่อนายฟิล ฟลีนน์ นักวิเคราะห์จากบริษัท Chicago’s Price Futures Group ออกมาให้สัมภาษณ์กับ CNBC ว่า AbS นั้นถือเป็น “ผู้ผลักดันราคาน้ำมันให้สูงขึ้น” คนสำคัญของตลาดเลยทีเดียว เขาเสริมว่า

“เจ้าชายอับดุลลาซิส บิน ซัลมาน ถือเป็นผู้ที่มักจะใช้วิธีการปรับลดการผลิตน้ำมันเป็นเครื่องมืออยู่บ่อยครั้งในอดีต”

การเข้ามารับตำแหน่งในครั้งนี้ของ AbS ช่วยให้ราคาน้ำมันในตลาดเอเชียปรับตัวสูงขึ้นแตะระดับสูงสุดในรอบหกสัปดาห์ได้เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา โดยปรับตัวขึ้นจากวันจันทร์ได้อีก 2% ราคาน้ำมันดิบเบรนท์ปิดตลาดที่ระดับเกือบ $63 ต่อบาร์เรล และราคาน้ำมันดิบเวสต์เท็กซัสปิดตลาดได้เหนือระดับ $58

การที่ AbS เคยทำงานอยู่ในสายนี้มานานในฐานะตัวแทนของซาอุดีอาราเบียในกลุ่มโอเปกผู้อยู่เบื้องหลังการควบคุมปริมาณการผลิตของกลุ่มมาโดยตลอดก็น่าจะเป็นการช่วยได้อีกทางหนึ่ง ซึ่งแน่นอนว่าจะช่วยลดปริมาณการผลิตที่ยังคงมากเกินไปในช่วงเวลาหลายเดือนที่ผ่านมาของกลุ่มโอเปกลงได้ หลังจากที่อิรักมีกำลังการผลิตเฉลี่ยถึง 4.88 ล้านบาร์เรลต่อวันในช่วงเดือนสิงหาคม ซึ่งเกินกว่าจำนวนที่ระบุไว้ในข้อตกลงของโอเปกและกลุ่มประเทศพันธมิตรไปอย่างมาก

ชื่อเสียงของ AbS จะได้รับการพิสูจน์จากตลาดและการเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ของบริษัทอรามโก

นอกเหนือจาก การประชุมคณะกรรมการตรวจสอบการปฏิบัติตามข้อตกลงปรับลดการผลิตของโอเปก (JMMC) ในวันพฤหัสบดีและการคาดการณ์ว่าจะมีการปรับลดดอกเบี้ยจาก ธนาคารกลางยุโรป ในสัปดาห์นี้ รวมถึงจาก ธนาคารกลางสหรัฐฯ ในลำดับถัดไปด้วยแล้ว ยังควรต้องจับตามองด้วยว่าชื่อเสียงของ AbS นั้นจะทำให้ราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นต่อได้หรือไม่

นักลงทุนทั่วโลกต่างก็เฝ้าสังเกตว่าเจ้าชายซัลมานทั้งสองพระองค์จะดำเนินการต่อไปกับการนำบริษัทอรามโกเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ซึ่ได้มีการดำเนินการมาตั้งแต่ช่วงก่อนที่นายนายมีจะออกจากตำแหน่ง รวมถึงยังผ่านพ้นสมัยของนายฟาลีห์ไปแล้วด้วยเช่นกัน

สำนักข่าวรอยเตอร์ได้รับรายงานจากแหล่งข่าวที่ใกล้ชิดกับเรื่องดังกล่าวเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาว่า ซาอุดีอาราเบียวางแผนไว้ว่าจะนำทุนของบริษัทอรามโกจำนวน 1% เข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ของซาอุดีอาราเบียภายในปี 2019 และอีก 1% ในปี 2020 นับว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปค่อนข้างมากจากแผนก่อนหน้านี้ที่เคยมุ่งเป้าไปที่ตลาดหลักทรัพย์ที่นิวยอร์คหรือลอนดอน

นายคิลดัฟฟ์ หุ้นส่วนของ Again Capital กล่าวว่า

“หากว่าในตอนนี้ฟาลีห์ยังอยู่ เขาคงจะถูกกล่าวโทษอีกว่าใช้อำนาจของตนเองเพื่อชะลอการเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ แต่ในตอนนี้ทุกอย่างอยู่ในมือของราชกุมารและราชวงศ์ทั้งหมดแล้ว”