เช็คข้อมูล: การลงทุนอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคมเป็นสิ่งที่ดี แต่จะมีกำไรไหม?

จากจำนวนเม็ดเงินที่มีการบริหารจัดการในสหรัฐฯ ทั้งสิ้น 46.6 ล้านล้านเหรียญในขณะนี้นั้น องค์กรเพื่อการลงทุนอย่างยั่งยืนและรับผิดชอบคาดว่าในจำนวนนั้นจะมีเงินจำนวน 12 ล้านล้านเหรียญหรือคิดเป็น 26% จะเป็นการลงทุนที่บริษัทที่มีการรักษาสิ่งแวดล้อม การบริหาร และการช่วยเหลือสังคมที่ดี (ESG) แม้ว่ากองทุนรวมดัชนีตัวใหม่ๆ ที่ติดตามการลงทุนอย่างยั่งยืนและรับผิดชอบ (SRI) จะมีผลงานที่ค่อนข้างดีในปีที่ผ่านมาจนสังเกตได้ว่ามีเงินสดหมุนเวียนมากขึ้นถึงสองสามเท่า แต่ SRI จะสามารถทำกำไรการลงทุนที่ไม่มีข้อจำกัดแบบเดิมนี้ได้จริงหรือ?

สำหรับผู้ที่ยังไม่ค่อยคุ้นเคย การลงทุนที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม เป็นแนวคิดที่ไม่ใช่แค่เพียงการสร้างผลกำไรทางการเงินจากการลงทุนเท่านั้น แต่จะเป็นการสร้างผลดีต่อสังคมด้วย กองทุนบางกองทุนอย่างเช่น Ariel Appreciation Fund Investor Class (CAAPX) มุ่งเน้นไปที่การคัดกรองสิ่งที่เป็นโทษ อีกกองทุนอย่าง Calvert International Opportunities Fund Class A (CIOAX) ก็มุ่งเน้นไปที่การลงทุนในบริษัทที่น่าจะเป็นประโยชน์ต่อสังคม กองทุนส่วนใหญ่ในกลุ่มนี้ก็มักจะมีทั้งการคัดกรองทั้งสิ่งที่เป็นประโยชน์และเป็นโทษร่วมกันเสมอ

การคัดกรองสิ่งที่จะเป็นโทษมักจะหมายถึงผู้จัดการกองทุนจะพยายามหลีกเลี่ยงการถือหุ้นของบริษัทที่บางครั้งเรียกว่า “หุ้นบาป” อย่างบริษัทที่จำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การพนัน หรืออาวุธ เป็นต้น นอกจากนี้ยังเลือกที่จะไม่ยุ่งเกี่ยวกับบริษัทที่เกี่ยวข้องกับการทุจริตของรัฐบาลอีกด้วย ในทางตรงกันข้าม การลงทุนที่จะก่อให้เกิดประโยชน์แก่สังคมคือการลงทุนกับบริษัทที่มีประวัติการดำเนินงานถูกต้องตามหลักสิทธิมนุษยชน มีการดูแลสภาพแวดล้อม และ/หรือ ให้ความเท่าเทียมทางโอกาสแก่พนักงานของตน

กองทุนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกที่อยู่ในเงื่อนไขของ ESG คือกองทุนเพื่อความมั่งคั่งแห่งนอร์เวย์ของสแกนดิเนเวียซึ่งเป็นกองทุนบำเหน็จบำนาญของรัฐซึ่งมีมูลค่าอยู่ราว 1 ล้านล้านเหรียญ ซึ่งจริงๆ แล้วแบ่งออกเป็นสองกองทุน กองทุนแรกเรียกว่า 'กองทุนน้ำมัน' ซึ่งลงทุนกับรายได้ส่วนเกินที่ได้จากกลุ่มอุตสาหกรรมปิโตรเลียมของประเทศ และอีกกองทุนหนึ่งที่มีขนาดเล็กกว่า เป็นเงินกองทุนบำเหน็จบำนาญของรัฐบาลนอร์เวย์ที่ลงทุนในตลาดหลักทรัพย์แห่งออสโล

กองทุนซึ่งไม่ได้มีอยู่ในสหรัฐฯ นี้จะมุ่งเน้นไปที่สิทธิมนุษยชน การเปลี่ยนแปลงของสภาพบรรยากาศโลก และความโปร่งใสในการทำงาน และยังได้ขึ้นบัญชีดำบริษัทอย่าง Boeing, British American Tobacco และอีกกว่า 150 บริษัทที่ถือว่าไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ทางจริยธรรมที่สภาจริยธรรมของนอร์เวย์กำหนดไว้ ตลอดช่วงห้าปีที่ผ่านมากองทุนเพื่อความมั่งคั่งแห่งนอร์เวย์นั้นยังทำผลงานได้ดีไม่เท่ากับตลาดทั่วโลกเมื่อพิจารณาจากดัชนี FTSE Global All Cap Index แม้ว่าดัชนีจะสามารถสร้างผลตอบแทนได้ 39.6% ในช่วงปี 2014-2018 แต่กองทุนแห่งนอร์เวย์สามารถสร้างผลตอบแทนได้เพียง 31.6%

การลงทุนในเรื่อง ESG นั้นไม่ได้จำกัดว่าจะต้องเป็นของรัฐเท่านั้น ผู้จัดทำกองทุนดัชนีรวมกลุ่มนี้ได้ออกแบบประเภทหลักทรัพย์ไว้ให้นักลงทุนรายย่อยและนักลงทุนสถาบันได้เลือกหลายรูปแบบตามต้องการ อย่างเช่น กองทุนรวมดัชนี Parnassus Core Equity Fund (PRBLX) ซึ่งมีไว้ให้สำหรับนักลงทุนรายย่อย และกองทุนรวมดัชนี institutional investors (PRILX) ซึ่งเป็นกองทุนสำหรับสถาบันซึ่งปัจจุบันมีสินทรัพย์ที่จัดการอยู่จำนวน 17,000 ล้านเหรียญ

โดยมีหุ้นของบริษัทชั้นนำสามอันดับแรกเป็น Microsoft, Disney และ Linde ซึ่งเป็นบริษัทอุตสาหกรรมเคมีจากไอร์แลนด์ซึ่งปฏิบัติถูกต้องตามหลักการของ SRI ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา กองทุนนี้ให้ผลตอบแทน 407% เมื่อเทียบกับผลตอบแทนของดัชนี Russell 1000 ซึ่งอยู่ที่ 426%

กราฟราคากองทุนหุ้น Parnassus Core

ผลต่าง 19% ข้างต้นในระยะเวลาสิบปีไม่ได้ถือว่าต่ำกว่ามาตรฐาน และความต่างระหว่างผลตอบแทนกองทุนหุ้น Parnassus กับดัชนี FTSE ก็ไม่ได้มากมายนัก แต่บางคนจะอาจจะบอกว่าหากต้องเสียโอกาสในการทำเงินไป 19% หรือ 9% ในทุกๆ ปีก็ดูเหมือนว่าเป็นเงินก้อนใหญ่อยู่เหมือนกัน

ในทำนองเดียวกันกองทุนรวมดัชนี U.S. Large Cap Core Responsible Index Fund (CISIX) ก็ทำผลงานได้ดีเช่นกัน เนื่องจากสามารถให้ผลตอบแทนได้เกือบเท่าดัชนี Russell 1000 โดยหุ้นที่ CISIX ถือมากที่สุดสามอันดับแรกเป็นของ Microsoft, Apple (NASDAQ:AAPL) และ Amazon แม้ว่าจะมีกระแสโจมตีในเรื่องสภาพในการทำงานของ Amazon อยู่บ้างในช่วงไม่กี่ปีมานี้ แต่โปรดอย่าลืมว่าหลักเกณฑ์การคัดเลือกของกองทุนนั้นอาจแตกต่างจากนักลงทุนรายย่อยทั่วไป

ในช่วงสิบปีที่ผ่านมา กองทุนนี้ให้ผลตอบแทนสูงกว่าตลาด 0.2% นอกจากนั้นยังมีกองทุนรวมดัชนีที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมตัวใหม่ๆ ที่โดดเด่นอย่างเช่น iShares ESG MSCI USA Leaders ซึ่งในช่วงเวลาสองเดือนตั้งแต่เริ่มก่อตั้งก็สามารถมีสินทรัพย์แล้วถึง 1.5 พันล้านเหรียญ ถือว่าเป็นกองทุนรวมดัชนีที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดตัวหนึ่งในประวัติศาสตร์เลยทีเดียว โดยภาพรวมแล้วกองทุนรวมดัชนีประเภท ESG กำลังนเติบโตอย่างรวดเร็ว และในวันนี้องค์กรการลงทุนรายใหญ่ๆ ก็เริ่มออกผลิตภัณฑ์การลงทุนตัวใหม่ๆ ที่เน้นเรื่อง ESG ให้กับลูกค้าของตนแล้วเช่นกัน

จากการศึกษาของสถาบันการศึกษาหลายแห่งพบว่าผลตอบแทนจากการลงทุนแบบทั่วไปกับผลตอบแทนจากการลงทุนในกลุ่ม SRI ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ในปี 2006 นายเมียร์ สแตทแมน นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยซานตาคลาราได้ เปรียบเทียบผลงาน ของดัชนีในกลุ่ม SRI สี่ตัว ซึ่งประกอบด้วย Domini 400 Social Index, Calvert Social Index, Citizen Index และ Dow Jones Sustainability Index กับผลตอบแทนของดัชนี S&P 500 ตั้งแต่ปี 1990 จนถึงปี 2004 พบว่าดัชนีในกลุ่ม SRI สามารถทำผลงานได้ดีกว่าดัชนี S&P แต่ผลที่ได้ดังกล่าวไม่ได้มีนัยสำคัญทางสถิติเพียงพอที่จะสรุปออกมาอย่างชัดเจนได้ เช่นเดียวกับโอกาสในการลงทุนและผลการดำเนินงานในอดีตของการลงทุนทั่วไปก็ไม่สามารถนำมาใช้เป็นเครื่องยืนยันผลงานในอนาคตได้เช่นกัน

บทสรุป

แม้ว่าผลตอบแทนจากกองทุนในกลุ่ม SRI ไม่ได้มีความแตกต่างจากการลงทุนในแบบทั่วๆ ไปอย่างมีนัยสำคัญ แต่การลงทุนในกลุ่ม SRI บางตัวก็ให้ผลดีบางอย่างที่การลงทุนทั่วไปไม่สามารถให้ได้ ซึ่งก็คือความรู้สึกอิ่มใจที่ได้เป็นเจ้าของธุรกิจที่คุณเชื่อว่ามีคุณค่าคู่ควรแก่การถือครอง แม้ว่าการลงทุนนี้จะไม่ได้ให้ผลตอบแทนทางการเงินที่มากมาย แต่ก็ไม่น่าจะทำให้ผู้ถือครองถึงกับเครียดเพราะอย่างน้อยก็ยังมีจุดยืนในการทำสิ่งที่ดีงามแก่สังคม