ผมมีความเห็นว่าการบินไทยคือสมบัติของชาติ เพราะสายการบินนี้ใช้คำว่า “ไทย” เป็นชื่อแบรนด์ วันนี้ TG ต้องเข้าสู่กระบวนการของศาลล้มละลายเพื่อฟื้นฟูกิจการ ผมมีความเห็นว่างานนี้เป็นงานยาก เพราะปัญหาสะสมมายาวนาน ไม่รู้ว่าจะแก้ปมไหนก่อนหลัง
ก่อนจะแก้ปัญหา เราต้องรู้ว่าอะไรคือปัจจัยสำคัญที่พาองค์กรมาอยู่ ณ สถานะปัจจุบัน ผมคิดว่าคำตอบของผู้อ่านกับคำตอบของผมคงเหมือนกัน มันเกิดจากความผิดปกติอย่างรุนแรงจากปัจจัยภายนอกที่สร้างผลกระทบต่อสุขภาพขององค์กรอย่างมีนัยสำคัญ นี่คือกระดุมเม็ดแรกที่เป็นตัวตั้งต้นในการแก้ปัญหา ว่าความผิดปกติต้องไม่เข้ามาแทรกแซง TG จึงสามารถตั้งไข่ได้ การจะฟื้นฟู TG ให้กลับมาแข็งแรงเกิดจากปัจจัยดังนี้
1. ได้ผู้นำที่มีความกล้า เด็ดขาด มีความเก่งเรื่อง “คน” เพราะการ turnaround องค์กร หัวใจอยู่ที่คนในองค์กรจะเอาด้วยหรือเปล่า เพราะคนคือกลไกหลักในการ implement แผนให้เกิด mission possible มาถึงตรงนี้ผมขอเล่าเรื่อง Japan Airlines สายการบินที่ประกาศล้มละลายในปี 2010 มีหนี้สิน 25,000 ล้านเหรียญ ขาดทุนมหาศาล
รัฐบาลญี่ปุ่นฟื้นฟูองค์กรด้วยการคัดเลือก CEO คนใหม่มาบริหาร turnaround plan คนที่ถูกคัดเลือกคือ Kazuo Inamori ซึ่งเป็นอดีตเบอร์หนึ่งของ Kyocera เขาไม่มีประสบการณ์ในวงการบิน ยุทธศาสตร์ในการ turnaround ของเขามีอยู่สองเรื่อง การบริหารจัดการแบบใหม่และสร้าง people transformation เขาเลือกทำอย่างหลังก่อน
เพราะจะเปลี่ยนแปลงองค์กรต้องเปลี่ยนแปลงคนเป็นเรื่องแรก เขาประกาศไม่รับเงินเดือนเพื่อส่งสัญญาณว่า ในห้วงเวลาแห่งความยากลำบาก ทุกคนต้องเดินหน้าไปด้วยกัน จากนั้นเขาลดคนจำนวน 16,000 ตำแหน่ง ลดเงินเดือนพนักงาน 30 % เขาทำอย่างนั้นได้เพราะเขาทำเป็นตัวอย่าง พนักงานส่วนใหญ่จึงยอมรับมาตราการที่รุนแรง
เรื่องที่สองคือทำให้พนักงานมีความสุขและภูมิใจที่ทำงานกับ JAL ในวันแรกที่ Inamori มาร่วมงานเขาเรียกประชุมทีมบริหารแล้วให้นโยบายว่า “เขาจะบริหาร JAL เพื่อพนักงาน ไม่ใช่ทำงานเพื่อเอาใจรัฐบาลหรือผู้ถือหุ้น” ปรัชญาข้อนี้คือกรอบที่กำหนดว่าหลักคิดในการฟื้นฟู JAL ของเขาเป็นอย่างไร นอกเวลางานเขาจะดื่มเบียร์กับพนักงาน เพื่อใกล้ชิดกับพนักงานและให้พนักงานเปิดความในใจว่าพวกเขามีปัญหาอย่างไรอย่างจริงใจ ประเด็นคือ Inamori ให้ความสำคัญกับเรื่องพนักงานก่อนกำไร
เมื่อพูดถึงเรื่อง “คน” Inamori มีหลักคิดที่สุดยอด โดยเขาให้ความเห็นว่าผลงานของพนักงานมาจากปัจจัยสามประการ หนึ่งความสามารถ สองความขยัน โดยสองปัจจัยแรกมีคะแนนตั้งแต่ 0-100 และปัจจัยสุดท้ายคือทัศนคติ ซึ่งคะแนนของทัศนคติจะแตกต่างจากสองปัจจัยแรก คะแนนจะมี range ตั้งแต่ -100 ถึง + 100 และผลงานของพนักงานคือการเอาค่าทั้งสามตัวมาคูณกัน ประเด็นคือถึงแม้ความเก่งและความขยันเป็นเรื่องสำคัญ
แต่ทัศนคติคือ “เรื่องสำคัญที่สุด” Inamori ให้ความสำคัญกับทัศนคติ เพราะปัจจัยนี้ทำให้พนักงานยินดีทำงานทั้ง ๆ ที่งานนั้นอาจจะไม่ใช่หน้าที่ของตนเอง เขาบอกกับทีมบริหารว่า JAL ภายใต้การบริหารของเขาต้องไม่มีคำพูดว่า “นี่ไม่ใช่หน้าที่ของฉัน” และเขาพูดจริงทำจริง มีผู้โดยสารคนหนึ่งเขียนจดหมายขอบคุณบริษัทที่ Inamori ช่วยยกกระเป๋าของเธอใส่ใน overhead compartment ทั้ง ๆ ที่เธอไม่ได้ร้องขอความช่วยเหลือ Inamori ให้ความเห็นว่าการจะพลิก JAL ต้องโฟกัสที่พนักงานและลูกค้า แล้วเงินจะไหลออกมาเอง โดยต้องดูแลผู้โดยสารในฐานะที่พวกเขาเป็น “มนุษย์” นี่เป็นที่มาที่มีคนตั้งสมญานามให้ Inamori ว่าเขาเป็น turnaround artist with heart
ในส่วนของการบริหารจัดการ ผมชอบหลักคิดของทีมบริหารที่ให้ความเห็นว่า “ถ้าพวกเราไม่เปลี่ยนวิธีคิด พวกเราไม่มีความสามารถแม้แต่จะดูแลร้านโชวห่วย” ด้วยหลักคิดนี้ทีมบริหารเปลี่ยนแปลงวิธีการบริหารจัดการอย่างมากมายตั้งแต่เรื่องใหญ่ไปจนถึงเรื่องเล็ก ๆ และเป็นเรื่องเหลือเชื่อภายในสองปี JAL กลับมาทำกำไรอย่างมหาศาล ปีแรกกำไร 188.4 พันล้านเยน ปีต่อมากำไร 204.9 พันล้านเยน จากนั้น JAL กลับเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ถือว่าเป็น IPO ที่มีมูลค่าสูงเป็นอันดับสองรองมาจาก facebook ในปีนั้น
2. แก้ปัญหาเรื่อง “คน” ให้คนในองค์กรอ่านหนังสือหน้าเดียวกัน นี่เป็นคำพูดเปรียบเปรย ถ้า “คน” ทำตัวเป็นคำนามและ align ตัวเองในทิศทางเดียวกับแผนฟื้นฟู ความมหัศจรรย์จะเกิดขึ้น แต่ถ้า “คน” ทำตัวเป็นกิริยา ต่อให้เขียนแผนเยี่ยมแค่ไหน โอกาสที่ TG จะหลุดจากวงจรแห่งความตกต่ำแทบเป็นไปไม่ได้
3. ผู้บริหารแผนฟื้นฟูควรยึดหลักสี่ประการ lean + flat, nimble, agile & speed รีดไขมันออก คล่องแคล่ว ว่องไว และเร็ว เพราะ “เวลาไม่ได้เป็นเพื่อนกับ TG” ผู้บริหารแผนต้องเป็นคนที่ได้รับการยอมรับและความเชื่อมั่นจาก stakeholders ทุกกลุ่ม โดยเรียงลำดับความสำคัญก่อนหลังดังนี้ พนักงาน คู่ค้า และเจ้าหนี้ โดยบริหารแผนบนหลักของคำว่า fair process
4. เรื่องสุดท้ายคือไม้เด็ดในการพลิกฟื้น TG โดยเอาแก่นและวัฒนธรรมความเป็นไทย encode เข้าไปในตัวองค์กร จะทำให้ TG กลับมาอยู่ใน spotlight of attention ที่หาคู่แข่งมาเทียบได้ยาก ผมมีความเห็นว่าความเป็นไทยคือเสน่ห์ที่เป็น magic touch ผมเคยคุยกับนักท่องเที่ยวต่างชาติ พวกเขาให้ความเห็นว่าสาเหตุหนึ่งที่ชอบมาเที่ยวบ้านเรา มาจากความพิเศษของ “คนไทย” ความเป็นไทยถ้านำมาใช้กับ hospitality business จะสร้าง TG ให้เป็นเพชรที่ยอดมงกุฏ ไม่เป็นรองใคร
การพลิกฟื้น TG ถือว่าเป็นงานยากมาก แต่ถ้าคนที่บริหารแผนทำงานแบบไม่เกรงใจใคร โอกาสที่ TG จะกลับมายืนที่ top of the world มีความเป็นไปได้ พวกเราจะมีโอกาสเห็นธงไตรรงค์โบกสะบัดอย่างสง่างามที่เครื่องบินทุกลำของการบินไทย
เพื่อให้ TG นำแก่นความเป็นไทยไปสู่ตลาดโลก
credit : BBC, Reuters, Channel News Asia, Japan Today, School of law, Case Western Reserve University
บทความจากเพจ แกะดำทำธุรกิจ
ห้ามพลาด